Giải thưởng Chất lượng Quốc gia đã góp phần tạo nên phong trào năng suất chất lượng, mang lại nhiều giá trị cho doanh nghiệp Việt Nam. Để được trao giải, doanh nghiệp luôn phải nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ, năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động, sẵn sàng hội nhập với kinh tế khu vực và thế giới. Tuy chiếm tỉ lệ khá lớn so với cả nước, nhưng số doanh nghiệp TP.HCM đạt giải còn chưa tương xứng.

Lễ trao Giải thưởng Chất lượng Quốc gia 2019-2020. Nguồn: vnexpress.net

Giải thưởng Chất lượng Quốc gia

Ra đời từ năm 1996, với tên gọi ban đầu là Giải thưởng Chất lượng Việt Nam (do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì), hiện nay, Giải thưởng Chất lượng Quốc gia (GTCLQG) là giải thưởng thường niên, được Thủ tướng Chính phủ trao tặng cho các doanh nghiệp (DN). Để được xem xét trao giải, DN phải hoạt động hợp pháp tại Việt Nam ít nhất là 3 năm, có thành tích nổi bật (với 7 tiêu chí đánh giá - Biểu đồ 1), trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ, năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động, hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới, đóng góp tích cực cho cộng đồng và xã hội.

Là giải thưởng thường niên của quốc gia, quy trình tuyển chọn Giải thưởng rất nghiêm ngặt, thông qua hai cấp (Hội đồng sơ tuyển cấp tỉnh, thành phố và Hội đồng Quốc gia), có các chuyên gia đánh giá và kiểm tra thực địa, trước khi trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Các DN sở hữu từ 600 điểm trở lên (tối đa 1.000 điểm) sẽ được công nhận đạt GTCLQG. Những DN xuất sắc trong số đạt từ 800 điểm trở lên (tối đa 20 DN) sẽ được trao Giải Vàng Chất lượng Quốc gia (Giải Vàng), và có cơ hội tham dự Giải thưởng Chất lượng Quốc tế Châu Á – Thái Bình Dương (GPEA).

Biểu đồ 1: Cơ cấu điểm theo 7 tiêu chí xét thưởng

Kể từ khi triển khai giải thưởng đến nay, số lượng DN tham gia ngày càng nhiều: đã có 2.030 DN được công nhận đạt GTCLQG, trong đó có 280 lượt DN đạt giải Vàng. Riêng các năm 2019 và 2020, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 số lượng tham gia và đạt giải thấp hơn đôi chút so với các năm trước, với 116 DN đạt GTCLQG, trong đó có 40 giải Vàng (Biểu đồ 2).

Biểu đồ 2: Số lượng doanh nghiệp đạt giải thưởng 10 năm gần đây

Doanh nghiệp TP.HCM với Giải thưởng Chất lượng Quốc gia

Là địa phương chiếm đến gần 32% tổng số DN trên cả nước , nhiều DN TP.HCM đã tham gia GTCLQG. Tuy nhiên, số đạt giải thưởng vẫn còn khá khiêm tốn so với cả nước: từ năm 2011 đến nay chỉ có 38 DN đạt giải (chiếm khoảng 5% tổng số DN đạt giải cả nước), tập trung chủ yếu ở lĩnh vực hoạt động sản xuất (68,4%) còn lại là hoạt động dịch vụ (31,6%).

Lễ trao GTCLQG các năm 2019, 2020 vừa được tổ chức vào cuối tháng 4 vừa qua. Đại diện cho TP.HCM có sáu DN được vinh danh. Ba DN đạt giải năm 2019 là Công ty TNHH MTV Phát triển Công viên phần mềm Quang Trung, Công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P Việt Nam - Chi nhánh 3 tại TP.HCM và Công ty TNHH Tân Tiến SENKO. Giải năm 2020 vinh danh 3 DN là Công ty Cổ phần ACECOOK Việt Nam; Công ty Cổ phần Cáp điện Thịnh Phát; Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng TP.HCM.

Là một DN thuộc nhóm “các doanh nghiệp sản xuất lớn”, Công ty Cổ phần Acecook Việt Nam vinh dự được Thủ tướng trao giải Vàng năm 2020. Đây là DN chuyên cung cấp các sản phẩm ăn liền hàng đầu tại Việt Nam. Acecook Việt Nam áp dụng kỹ thuật sản xuất tiên tiến của Nhật Bản, kết hợp quản lý chặt chẽ quy trình sản xuất, nguyên vật liệu an toàn, đã tạo ra những sản phẩm an toàn cho sức khỏe. Để đạt được giải thưởng danh giá này, thời gian qua, Acecook Việt Nam liên tục đổi mới, cải tiến, đa dạng hóa sản phẩm đưa ra thị trường. Phát triển mạnh với 7 chi nhánh trải dài từ Bắc vào Nam và hơn 300 đại lý, Acecook Việt Nam đã giải quyết việc làm cho hơn 6.000 cán bộ, nhân viên. Bên cạnh đó, DN cũng tích cực tham gia các hoạt động xã hội, phục vụ cộng đồng, gây quỹ ủng hộ, giúp đỡ nạn nhân chất độc da cam và người khuyết tật; tặng nhiều xuất học bổng, vé xe miễn phí đón Tết cho sinh viên các trường đại học,…góp phần chung tay phát triển xã hội.

Dù là một đơn vị còn khá non trẻ, với chặng đường xây dựng và phát triển mới khoảng 10 năm, Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng TP.HCM (SMEQ) - đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng (Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM), cũng vừa được Thủ tướng quyết định công nhận đạt GTCLQG năm 2020, nhóm “doanh nghiệp dịch vụ nhỏ và vừa”. Các nhà lý SMEQ đã định hướng xây dựng và phát triển đơn vị theo các tiêu chí mà Giải thưởng Chất lượng Quốc gia đặt ra; thiết lập và vận hành hệ thống quản lý đáp ứng đầy đủ các yêu cầu cần thiết: các phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn TCVN ISO/ IEC 17025:2017, phòng Đo lường đạt VILAS 079 và phòng Thử nghiệm đạt VILAS 081. Với việc luôn chú trọng áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng và không ngừng đổi mới sáng tạo, cải tiến chất lượng, SMEQ có đủ điều kiện để cung cấp cho thị trường các dịch vụ chất lượng cao về đo lường, kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm. Trong năm 2020, SMEQ đã hướng dẫn 94 DN xây dựng tiêu chuẩn cơ sở và 105 DN công bố tiêu chuẩn áp dụng cho sản phẩm, hàng hóa, thẩm định cấp giấy phép cho 273 cơ sở y tế thực hiện công việc X-quang chẩn đoán, cấp 140 chứng chỉ cho nhân viên bức xạ. Bên cạnh đó, SMEQ còn hỗ trợ đắc lực cho các công tác quản lý Nhà nước tại TP.HCM, như rà soát và phát hiện các nguồn phóng xạ tại 146 cơ sở phế liệu tại TP.HCM; hỗ trợ xây dựng dự thảo kế hoạch Đề án 996 “Tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”,…

Cũng trong lễ tôn vinh lần này, Công ty TNHH MTV Phát triển Công viên phần mềm Quang Trung (QTSC) đã vượt qua hàng ngàn DN để chạm vào Giải Vàng 2019, nhóm “doanh nghiệp dịch vụ nhỏ và vừa”, với tổng số điểm là 891. Đây là một công viên phần mềm gồm 165 doanh nghiệp CNTT hoạt động với 650 sản phẩm, giải pháp, dịch vụ công nghệ thông tin, xuất khẩu hơn 20 quốc gia trên thế giới, tạo ra nơi làm việc cho 21.700 người, trong đó có 11.000 cử nhân, kỹ sư và 10.500 sinh viên công nghệ. Trong quá trình phát triển, QTSC luôn tìm kiếm các giải pháp nhằm theo kịp xu hướng hội nhập quốc tế, hướng tới đô thị xanh, thông minh, hiện đại với chu trình khép kín, đáp ứng các tiêu chuẩn ISO 14001, ISO 50001 đảm bảo môi trường xanh, sạch, thân thiện, tiết kiệm năng lượng, phát huy hiệu quả và lợi ích chung. Tính riêng năm 2019, doanh thu các DN nội khu đạt 510 triệu USD. Không chỉ là một mô hình mẫu cho hoạt động chuyển đổi số, cung cấp dịch vụ hạ tầng công nghệ thông qua các dịch vụ an toàn, an ninh thông tin, điều hành đô thị thông minh, cung cấp trang thiết bị, quản lý hệ thống camera,…dữ liệu sẽ được tổng hợp trên cùng một nền tảng, giúp dễ dàng chia sẻ thông tin, có thể tự cảnh báo, hỗ trợ công tác thống kê báo cáo, giúp Thành phố tiết kiệm nguồn lực, tăng năng suất hoạt động và dễ dàng kiểm soát công việc. Công ty TNHH MTV Phát triển Công viên phần mềm Quang Trung còn được đánh giá là khu CNTT tập trung đầu tiên và thành công nhất tại Việt Nam.

Có thể thấy rằng, để được công nhận GTCLQG, các DN đều phải đạt được các thành tích nổi bật trong hoạt động sản xuất kinh doanh, đóng góp tích cực cho cộng đồng và xã hội, thường xuyên đổi mới, nâng cao năng suất, chất lượng của hàng hóa, dịch vụ. Các DN tham gia giải thưởng đều áp dụng hiệu quả các hệ thống, công cụ quản lý như ISO 9001, ISO 14001, TQM,… cũng như luôn chú trọng đến chất lượng nguồn nhân lực và lợi ích người lao động, đồng hành cùng khách hàng, nắm bắt nhu cầu thị hiếu khách hàng từng khu vực để đưa ra những chính sách linh hoạt, phù hợp. Theo Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định, giá trị cốt lõi mà GTCLQG đem lại cho các doanh nghiệp Việt Nam đó là cơ hội để tự xem xét đánh giá lại mình, nhận ra và khắc phục những điểm chưa hoàn thiện, từ đó nâng cao năng lực sáng tạo cạnh tranh, vươn đến sự sáng tạo trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, mang đến những sản phẩm và dịch vụ có chất lượng cao cho người tiêu dùng, đối tác và cộng đồng.

Tỉ lệ DN tại TP.HCM đạt GTCLQG còn thấp, trong khi số 1ượng DN TP.HCM chiếm đến gần 32% tổng số DN cả nước cho thấy, DN TP.HCM cần đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động năng suất, chất lượng để nâng cao năng lực cạnh tranh, nhất là trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay.

Vân Anh

--------------------------------------------------------------------------------

Tài liệu tham khảo chính

[1] Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (Bộ Khoa học và Công nghệ). Các tiêu chí giải thưởng chất lượng quốc gia, 2009.
[2] Hải Minh. 7 tiêu chí để doanh nghiệp thắng Giải thưởng chất lượng Quốc gia (22/04/2021). https://vnexpress.net/7-tieu-chi-de-doanh-nghiep-thang-giai-thuong-chat-luong-quoc-gia-4266468.html
[3] Hồng Thiết. Lễ trao Giải thưởng Chất lượng Quốc gia và Giải thưởng Chất lượng Quốc tế châu Á - Thái Bình Dương năm 2019, 2020. http://banthiduakhenthuongtw.gov.vn/noi-dung/21798
[4] QTSC vinh dự nhận Giải Vàng Chất lượng Quốc gia 2019, 2020. https://www.qtsc.com.vn/tin-tuc/qtsc-vinh-du-nhan-giai-vang-chat-luong-quoc-gia-2019-2020
[5] Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng TP.Hồ Chí Minh góp phần bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng.
https://smeq.com.vn/smeq/blog/detail/news/trung-tam-ky-thuat-tieu-chuan-djo-luong-chat-luong-tp-ho-chi-minh-gop-phan-bao-ve-quyen-loi-loi-ich-hop-phap-cua-nguoi-tieu-dung