Phần 3: Đăng ký bảo hộ nhãn hiệu giai đoạn 1982-2021
Theo Khoản 16 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi 2009, 2019), nhãn hiệu là dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hoá, dịch vụ của các tổ chức, cá nhân khác nhau. Nhãn hiệu được Nhà nước bảo vệ và chủ sở hữu nhãn hiệu đã đăng ký được độc quyền sử dụng nhãn hiệu liên quan đến sản phẩm hoặc dịch vụ của họ.
Dấu hiệu dùng làm nhãn hiệu phải nhìn thấy được dưới dạng chữ cái, từ ngữ, hình ảnh, hình vẽ hoặc sự kết hợp của các yếu tố đó được thể hiện bằng một hoặc nhiều màu sắc. Đó có thể là một biểu tượng, logo, thiết kế hoặc cụm từ duy nhất giúp xác định và phân biệt các sản phẩm hoặc dịch vụ của một công ty với các sản phẩm hoặc dịch vụ của các đơn vị khác. Nó cũng có thể là một từ, một khẩu hiệu, một sự kết hợp giữa các từ và thiết kế, hoặc thậm chí là một âm thanh hoặc một màu sắc.
Do đóng vai trò là định danh nguồn cho doanh nghiệp, nhãn hiệu cho phép người tiêu dùng nhanh chóng nhận ra và liên kết một số sản phẩm hoặc dịch vụ với một nhãn hiệu cụ thể. Vì vậy, việc bảo vệ và chống xâm phạm nhãn hiệu ngày càng được nhiều doanh nghiệp, tổ chức kinh doanh chú trọng hơn. Khi đã có chứng nhận bảo hộ nhãn hiệu, chủ sở hữu có thể thực hiện hành động pháp lý chống lại bất kỳ đối tượng nào sử dụng nhãn hiệu một cách bất hợp pháp.
Tình hình đăng ký bảo hộ nhãn hiệu
Tính từ năm 1982 đến năm 2021, Cục Sở hữu trí tuệ (SHTT) đã tiếp nhận gần 700.000 đơn đăng ký nhãn hiệu và cấp hơn 400.000 giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu cho các chủ thể là người Việt Nam và người nước ngoài. Số lượng đơn đăng ký nhãn hiệu tăng trưởng nhanh chóng theo thời gian, từ hơn 6.000 đơn năm 2001, đến năm 2020 số lượng đơn đã vượt quá con số 55.000. Số văn bằng bảo hộ được cấp, theo đó, cũng tăng trưởng tương ứng theo thời gian. Kể từ năm 2002 trở lại đây, số lượng đơn đăng ký và giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu được cấp tăng trưởng vượt trội so với giai đoạn trước đó. Cột mốc 15.000 giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu/năm đã bị vượt kể từ năm 2007. Năm 2020 là năm ghi nhận số văn bằng bảo hộ được cấp nhiều nhất, với 33.700 giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu được cấp cho các chủ thể sở hữu trong năm này.
Hình 1. Tình hình đăng ký bảo hộ nhãn hiệu từ 1982-2021 (Nguồn: ipvietnam.gov.vn)
Đăng ký bảo hộ nhãn hiệu theo chủ thể
Trong 40 năm qua, số đơn đăng ký nhãn hiệu của người Việt là 534.716 đơn (chiếm 74,6%), nhiều hơn số đơn đăng ký của người nước ngoài (164.857 đơn, tương đương 23,6%). Số đơn của chủ thể người Việt và chủ thể người nước ngoài đều có xu hướng tăng theo thời gian, tuy nhiên lượng tăng trưởng đơn đăng ký của chủ thể nước ngoài không nhiều. Trong 10 năm gần đây (2011-2021), trung bình mỗi năm có 33.600 đơn do người Việt đăng ký. Mốc 40.000 đơn/năm của người Việt đã được vượt qua, kể từ năm 2019.
Hình 2. Tình hình đăng ký bảo hộ nhãn hiệu của theo chủ thể từ 1982-2021 (Nguồn: ipvietnam.gov.vn)
Tình hình cấp văn bằng bảo hộ nhãn hiệu
Tính đến cuối năm 2021, số văn bằng bảo hộ đã cấp cho người Việt lên đến gần 300.000 giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu (chiếm 71% tổng số văn bằng bảo hộ Cục SHTT đã cấp), gấp 2,44 lần so với số văn bằng bảo hộ đã cấp cho người nước ngoài. Từ năm 2007, số giấy chứng nhận cấp cho người Việt đã vượt mức 10.000 và năm 2020 là năm có số lượng nhiều nhất, 25.659 giấy chứng nhận. Số văn bằng bảo hộ nhãn hiệu cấp cho người nước ngoài chiếm khoảng 29% (118.463 giấy chứng nhận). Năm có số giấy chứng nhận được cấp cho người nước ngoài cao nhất là năm 2020, lên đến 8.041 giấy chứng nhận.
Hình 3. Số lượng giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu đã cấp theo chủ thể từ 1982-2021 (Nguồn: ipvietnam.gov.vn)
Một số địa phương có nhiều đơn đăng ký nhãn hiệu năm 2020
Xét trong năm 2020, năm có tổng số đơn đăng ký nhãn hiệu cao nhất thời gian qua, Hà Nội là địa phương dẫn đầu về số đơn đăng ký (15.168 đơn), kế tiếp là TP.HCM (13.999 đơn). Chỉ tính riêng hai thành phố lớn này đã chiếm hơn 50% tổng số đơn đăng ký nhãn hiệu trong cả nước. Kế tiếp là một số tỉnh, thành như Đồng Nai, Long An, Bình Dương và Đà Nẵng,... nhưng số đơn ở mỗi tỉnh, thành chỉ tương đương khoảng 5-10% so với hai đầu tàu kinh tế và công nghệ của cả nước là Hà Nội và TP.HCM.
Hình 4. Top các tỉnh thành có số lượng đơn đăng ký nhãn hiệu năm 2020 (Nguồn: ipvietnam.gov.vn)
Minh Thư
--------------------------------------------------------------------------------
Tài liệu tham khảo
[1] Cục Sở hữu trí tuệ. Báo cáo thường niên hoạt động sở hữu trí tuệ 2021. https://ipvietnam.gov.vn/documents/20195/1374148/BCTN+SHTT+2021.pdf/3a4c5101-caee-4856-8641-3442693272e0
[2] Cục Sở hữu trí tuệ. 40 năm xây dựng và phát triển. https://ipvietnam.gov.vn/documents/20182/1345514/K%E1%BB%B7+y%E1%BA%BFu+40+n%C4%83m+SHTT+trang+%C4%91%C6%A1n.pdf/bf944abf-1691-4054-988a-74d7853c586f