Dựa trên dữ liệu từ thư viện điện tử của Trung tâm thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ TP.HCM (https://thongtin.cesti.gov.vn/), bài viết giới thiệu khái quát về tình hình triển khai các nhiệm vụ nghiên cứu liên quan đến công nghệ nano tại TP.HCM trong giai đoạn 2015–2024.
Theo số liệu thống kê trong giai đoạn 2015-2024, tại TP.HCM, đã ghi nhận 69 nhiệm vụ khoa học và công nghệ (KH&CN) thuộc lĩnh vực công nghệ nano được đăng ký và triển khai. Trong đó 59 nhiệm vụ đã hoàn thành và 10 nhiệm vụ đang trong quá trình thực hiện. Thống kê cũng cho thấy, có 32 nhiệm vụ đã báo cáo ứng dụng kết quả nghiên cứu (Biểu đồ 1).
Biểu đồ 1: Tổng quan về số lượng nhiệm vụ giai đoạn 2015-2024
Về các nhiệm vụ đang triển khai và đã hoàn thành
Thống kê cho thấy, trong số các nhiệm vụ nghiên cứu liên quan đến công nghệ nano được triển khai tại TP.HCM, có 75% là nhiệm vụ cấp tỉnh/thành phố và 25% là nhiệm vụ cấp cơ sở. Xét theo tổ chức chủ trì nhiệm vụ, nhóm các tổ chức nghiên cứu và phát triển (bao gồm viện nghiên cứu và trung tâm nghiên cứu) dẫn đầu với 58 nhiệm vụ, thể hiện vai trò chủ lực trong hoạt động khoa học công nghệ lĩnh vực nano. Nhóm các cơ sở giáo dục đứng thứ hai với 11 nhiệm vụ được triển khai. Không ghi nhận nhiệm vụ nào do các nhóm tổ chức khác chủ trì trong giai đoạn thống kê (Biểu đồ 2).
Biểu đồ 2: Nhiệm vụ đã hoàn thành và đang triển khai, theo tổ chức chủ trì 2015-2024
Xét theo lĩnh vực nghiên cứu, Khoa học kỹ thuật và công nghệ dẫn đầu với 36 nhiệm vụ, Khoa học tự nhiên (12 nhiệm vụ) và Khoa học y dược (12 nhiệm vụ), Khoa học nông nghiệp (9 nhiệm vụ). Các nhiệm vụ thuộc lĩnh vực Khoa học kỹ thuật và công nghệ chiếm tỷ trọng lớn, tập trung vào các nghiên cứu, ứng dụng nano trong sản xuất, chế tạo vật liệu mới, năng lượng và thiết bị. Nghiên cứu thuộc các lĩnh vực khác cho thấy sự quan tâm đến việc ứng dụng công nghệ nano vào phòng trừ bệnh trên cây trồng, vật nuôi; bảo quản vật tư nông nghiệp và nghiên cứu bào chế các sản phẩm hỗ trợ điều trị chăm sóc sức khỏe (Biểu đồ 3).
Biểu đồ 3: Nhiệm vụ đã hoàn thành và đang triển khai, theo lĩnh vực nghiên cứu 2015-2024
Biểu đồ 4 thể hiện cơ cấu nhiệm vụ nghiên cứu KH&CN theo từng lĩnh vực trong giai đoạn 2015-2024, được thống kê dựa trên năm bắt đầu thực hiện nhiệm vụ (gồm cả những nhiệm vụ đã hoàn thành và những nhiệm vụ hiện đang triển khai). Xét theo thời gian, trong suốt giai đoạn 2015-2024, các nhiệm vụ thuộc lĩnh vực Khoa học kỹ thuật và công nghệ luôn chiếm tỷ trọng lớn nhất và đạt đỉnh cao nhất vào năm 2019 với 9 nhiệm vụ. Từ sau năm 2020, số lượng nhiệm vụ bắt đầu mới ở hầu hết các lĩnh vực có xu hướng giảm.
|
Số nhiệm vụ đã hoàn thành và đang triển khai theo năm bắt đầu nhiệm vụ |
|
Cơ cấu nhiệm vụ đã hoàn thành theo lĩnh vực nghiên cứu |
Cơ cấu nhiệm vụ đang triển khai theo lĩnh vực nghiên cứu |
Biểu đồ 4: Cơ cấu nhiệm vụ đã hoàn thành, đang triển khai theo lĩnh vực nghiên cứu, giai đoạn 2015-2024
Một số đề tài nghiên cứu về công nghệ nano mới được đăng ký triển khai tại TP.HCM năm 2024, như sau:
- Nhiệm vụ KH&CN cấp Tỉnh/Thành phố “Nghiên cứu chế tạo nhũ tương dầu hạt Neem thu nhận từ Ninh Thuận kết hợp với nano silica ứng dụng kháng nấm gây bệnh thực vật” do Trung tâm Nghiên cứu triển khai (Khu Công nghệ cao) chủ trì thực hiện. Thời gian nghiên cứu 2024-2025.
- Nhiệm vụ KH&CN cấp Tỉnh/Thành phố “Nghiên cứu tổng hợp và khảo sát tính chất quang học của vật liệu nano vàng dị hướng định hướng cảm biến so màu” do Trung tâm Nghiên cứu triển khai (Khu Công nghệ cao) chủ trì thực hiện. Thời gian nghiên cứu 2024-2025.
- Nhiệm vụ KH&CN cấp Tỉnh/Thành phố “Nghiên cứu tạo chế phẩm nano bạc ổn định trong oligochitosan và oligo-β-glucan trong phòng ngừa một số bệnh tiêu chảy trên gà” do Trung tâm Công nghệ sinh học Thành phố Hồ Chí Minh chủ trì thực hiện. Thời gian nghiên cứu 2024-2026.
Về các nhiệm vụ đã có báo cáo ứng dụng kết quả
Theo số liệu thống kê tiếp cận được, trong giai đoạn 2015-2024, đã có 32 nhiệm vụ KH&CN có báo cáo về việc ứng dụng kết quả nghiên cứu. Trong đó, phần lớn là các nhiệm vụ cấp Tỉnh/Thành phố, với 31 nhiệm vụ, chiếm 97%, trong khi nhiệm vụ cấp cơ sở chỉ chiếm 3% với 1 nhiệm vụ. Xét theo lĩnh vực nghiên cứu, Khoa học kỹ thuật và công nghệ chiếm tỷ trọng lớn nhất với 18 nhiệm vụ. Tiếp theo là lĩnh vực Khoa học y, dược với 7 nhiệm vụ, Khoa học nông nghiệp với 4 nhiệm vụ và Khoa học tự nhiên với 3 nhiệm vụ.
Nhiệm vụ có báo cáo ứng dụng kết quả thực hiện, theo lĩnh vực nghiên cứu 2015-2024
Nhìn chung, trong giai đoạn 2015-2024, các nhiệm vụ nghiên cứu liên quan đến công nghệ nano chủ yếu được triển khai ở cấp Tỉnh/Thành phố, tập trung nhóm các tổ chức nghiên cứu và phát triển, với trọng tâm là lĩnh vực Khoa học kỹ thuật và công nghệ. Về khả năng ứng dụng vào thực tiễn, nhiều kết quả nghiên cứu đã được báo cáo ứng dụng vào thực tiễn, góp phần hỗ trợ các hoạt động sản xuất, y tế và nông nghiệp bền vững.
Kim Nhung
----------------------------------------
Tài liệu tham khảo:
[1] Thông tư số 14/2014/TT-BKHCN ngày 11/06/2014 của Bộ Khoa học và Công nghệ: Quy định về việc thu thập, đăng ký, lưu giữ và công bố thông tin về nhiệm vụ khoa học và công nghệ (sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 11/2023/TT-BKHCN ngày 26/6/2023).
[2] Cơ sở dữ liệu nhiệm vụ khoa học và công nghệ của Bộ Khoa học và Công nghệ https://sti.vista.gov.vn/, ngày tải 09/05/2025.
[3] Thư viện Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ TP.HCM https://thongtin.cesti.gov.vn/, ngày tải 09/05/2025.