TFP (Total Factor Productivity – Năng suất các nhân tố tổng hợp) là chỉ tiêu đo lường năng suất của cả lao động và vốn trong một hoạt động cụ thể hay cho cả nền kinh tế. Theo định nghĩa của Tổng cục Thống kê, TFP là kết quả sản xuất mang lại do nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định và lao động hoặc các nhân tố hữu hình, nhờ vào tác động của các nhân tố vô hình như đổi mới công nghệ, hợp lý hoá sản xuất, cải tiến quản lý, nâng cao trình độ lao động của công nhân,…
Năng suất các nhân tố tổng hợp - TFP phản ánh chiều sâu quá trình tăng trưởng (thông qua tốc độ tăng TFP). Việc nâng cao chỉ số TFP có vai trò rất quan trọng đối với người lao động, doanh nghiệp (DN) và toàn bộ nền kinh tế. Nếu như đối với người lao động, nâng cao TFP sẽ góp phần gia tăng lương thưởng, điều kiện lao động được cải thiện, công việc ổn định thì đối với DN, TFP cao cho phép dễ dàng mở rộng khả năng tái sản xuất, từ đó nâng cao sức cạnh tranh của bản thân DN và nền kinh tế, trên trường quốc tế.
Để đo lường TFP, phần lớn các nghiên cứu đều dựa trên hàm sản xuất Cobb-Douglas:
Y = AKαL1-α
Trong đó:
- Y là tổng đầu ra;
- K là vốn đầu vào;
- L là lao động đầu vào;
- A là TFP;
- α và 1-α là độ co giãn (hệ số đóng góp) của đầu ra tương ứng với lao động và vốn.
Có nhiều yếu tố tác động đến TFP như trình độ công nghệ, ứng dụng công nghệ trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, đổi mới sáng tạo,… Theo kết quả khảo sát của Viện Nghiên cứu Kinh tế Phát triển (phối hợp Cục Thống kê TP.HCM) trên 3.690 DN tại TP.HCM, nhân tố về trình độ công nghệ tác động mạnh nhất đến TFP của các DN tại TP.HCM (với mức tác động 28%); tiếp đến là yếu tố vị trí của DN (trong khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao) với tác động khoảng 25%. Yếu tố tác động mạnh thứ ba là ứng dụng công nghệ, công nghệ cao trong hoạt động sản xuất, kinh doanh (tỷ lệ 20%). Yếu tố về đổi mới sáng tạo tác động 8% đến TFP. Các yếu tố còn lại như thực hiện nghiên cứu KH&CN, thụ hưởng chính sách hỗ trợ của nhà nước, quản trị chất lượng, sở hữu trí tuệ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tác động đến TFP của các DN.
Các nhân tố tác động đến TFP của DN tại TP.HCM năm 2019
Nguồn: Báo cáo về hoạt động KH&CN của TP.HCM năm 2020
Từ kết quả nghiên cứu, ta nhận ra các yếu tố về KH&CN (trình độ công nghệ, thiết bị, máy móc trong các DN; ứng dụng công nghệ, công nghệ cao trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, yếu tố về đổi mới sáng tạo…) có tác động to lớn đến năng suất các nhân tố tổng hợp – TFP. Do đó, để gia tăng kết quả hoạt động của các DN, cần khuyến khích các DN ưu tiên, đẩy mạnh các hoạt động cải tiến, nâng cao trình độ máy móc, thiết bị, công nghệ trên cả 4 khía cạnh (trình độ công nghệ, máy móc; trình độ về nhân lực; trình độ tiếp cận thông tin; trình độ tổ chức, quản lý). Ngoài ra, cần khuyến khích các DN nâng cao trình độ và năng lực công nghệ sản xuất theo 5 nhóm chỉ tiêu về hiện trạng công nghệ, thiết bị sản xuất; hiệu quả khai thác công nghệ; năng lực tổ chức, quản lý; năng lực nghiên cứu phát triển; năng lực đổi mới sáng tạo.
Có thể thấy, ở góc độ một ngành hay trên phạm vi toàn bộ nền kinh tế quốc gia, tăng trưởng dựa vào tăng năng suất các nhân tố tổng hợp - TFP sẽ đảm bảo sự ổn định và bền vững, có tính cạnh tranh, góp phần cải thiện đời sống của người lao động.
Như Hà
--------------------------------------------------------------------------------
Tài liệu tham khảo
[1] Báo cáo về hoạt động KH&CN của TP.HCM năm 2020
[2] Tuyết Nhi. Năng suất nhân tố tổng hợp (Total Factor Productivity - TFP) là gì? https://vietnambiz.vn/nang-suat-nhan-to-tong-hop-total-factor-productivity-tfp-la-gi-20200527110720452.htm
[3] Trần Quốc Thắng. Năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) là gì? https://skhcn.thuathienhue.gov.vn/?gd=10&cn=138&tc=8992